مقدمه
کد رهگیری یکی از مهمترین ابزارهای حقوقی و نظارتی در معاملات ملکی ایران است. این کد بهعنوان شناسه یکتای قرارداد عمل کرده و امکان پیگیری، استعلام و تأیید اصالت قراردادهای خرید، فروش و اجاره را فراهم میکند. در بازاری که کلاهبرداریهای ملکی، معاملات تکراری و اختلافات قراردادی فراوان است، نقش کد رهگیری در ایجاد امنیت، شفافیت و مشروعیت حقوقی بیش از هر زمان دیگری اهمیت دارد.
کد رهگیری چیست؟
کد رهگیری، یک شماره یکتا و قابل استعلام است که هنگام ثبت رسمی قراردادهای ملکی در سامانه ثبت معاملات املاک صادر میشود. این کد:
-
قرارداد را منحصر بهفرد میکند
-
در بانک اطلاعاتی رسمی کشور ذخیره میشود
-
امکان پیگیری در مراجع قانونی را فراهم میکند
اهمیت کد رهگیری در معاملات ملکی
۱. ایجاد امنیت حقوقی در قرارداد
کد رهگیری از بروز بسیاری از اختلافات و کلاهبرداریها جلوگیری میکند، زیرا:
-
امکان اجاره یا فروش یک ملک به چند نفر را از بین میبرد
-
صحت مالکیت را تأیید میکند
-
قرارداد را در پایگاه اطلاعاتی رسمی ثبت میکند
-
قابلیت ارائه در مراجع قضایی را دارد
این موضوع ریسک معاملات را به حداقل میرساند.
۲. شفافیت در بازار مسکن
بازار مسکن ایران سالها با عدم شفافیت مواجه بوده است. وجود کد رهگیری:
-
مسیر معاملات را قابل ردیابی میکند
-
اطلاعات معامله را در اختیار نهادهای نظارتی قرار میدهد
-
از معاملات صوری و جعلی جلوگیری میکند
-
قیمتها و روند معاملات را واقعیتر نشان میدهد
شفافیت ایجادشده به تنظیمگری صحیح بازار کمک میکند.
۳. جلوگیری از معاملات تکراری یا صوری
در موارد متعدد، یک ملک به چندین نفر فروخته یا اجاره داده شده است.
اما صدور کد رهگیری:
-
ثبت ملک در زمان معامله را نهایی میکند
-
وضعیت معامله را برای همه قابل استعلام میسازد
-
امکان ثبت دو قرارداد همزمان با یک مشخصات را مسدود میکند
این موضوع بهویژه برای مستأجران حیاتی است.
۴. تسهیل رسیدگی قضایی و دریافت دستور تخلیه
قرارداد دارای کد رهگیری:
-
سند رسمی محسوب میشود
-
در پروندههای اختلافی مورد پذیرش دادگاه است
-
شرایط دریافت دستور تخلیه فوری را فراهم میکند
-
روند رسیدگی قضایی را تسریع میکند
این مزایا باعث شده که وکلای ملکی همیشه استفاده از کد رهگیری را توصیه کنند.
۵. اعتبارسنجی مالک و ملک
صدور کد رهگیری تنها پس از:
-
بررسی مدارک مالک
-
تطبیق اطلاعات ملک
-
ثبت اطلاعات در سامانه رسمی
انجام میشود.
بنابراین، وجود این کد نشاندهنده اعتبار قرارداد و صحت اطلاعات طرفین است.
۶. مزایای اقتصادی و مالیاتی
کد رهگیری نقش مهمی در اجرای سیاستهای کلان دارد:
-
جلوگیری از احتکار مسکن
-
کمک به شناسایی واحدهای خالی
-
اجرای صحیح مالیاتهای ملکی
-
ایجاد بانک اطلاعات جامع معاملات
این اطلاعات برای مدیریت بازار مسکن و کنترل نوسانات قیمتی ضروری است.
مزایای داشتن کد رهگیری در قرارداد
برای خریدار:
-
رعایت حقوق مالکیت
-
جلوگیری از معاملات همپوشان
-
قابلیت استعلام رسمی
-
افزایش امنیت سرمایهگذاری
برای فروشنده:
-
مستندسازی معامله
-
جلوگیری از ادعاهای بعدی
-
امکان پیگیری تعهدات طرف مقابل
برای مستأجر:
-
جلوگیری از قراردادهای جعلی
-
امکان دریافت تسهیلات ودیعه مسکن
-
امکان دریافت دستور تخلیه فوری در صورت لزوم
برای موجر:
-
مستندسازی دقیق اجارهبها
-
امکان طرح شکایت و پیگیری حقوقی
چه زمانی قرارداد بدون کد رهگیری مشکلساز میشود؟
عدم صدور کد رهگیری میتواند منجر به:
-
ادعای مالکیت یا حق سکونت توسط چند نفر
-
عدم پذیرش قرارداد در دادگاه
-
امکان جعل یا تغییر قرارداد
-
ناتوانی در اثبات زمان و شرایط معامله
-
ریسک بالای کلاهبرداری ملکی
در نتیجه، ثبت قرارداد و دریافت کد رهگیری یک ضرورت حقوقی و اقتصادی است، نه یک انتخاب اختیاری.
جمعبندی
کد رهگیری یکی از ستونهای اصلی امنیت، شفافیت و قانونمندی معاملات ملکی در ایران است. این کد با اعتباربخشی به قرارداد، جلوگیری از معاملات صوری، تسهیل رسیدگی قضایی و حمایت از حقوق طرفین، نقش تعیینکنندهای در سلامت بازار مسکن ایفا میکند.
