دستهبندی نشده
چالشها و ریسکهای ثبت نکردن املاک و قراردادها در سامانه املاک و اسکان
پیامدهای حقوقی، مالی و امنیتی برای مالکان و مستأجران
ثبت املاک و قراردادهای اجاره در سامانه املاک و اسکان یکی از مهمترین الزامات قانونی در سالهای اخیر است. این سامانه با هدف ایجاد شفافیت در بازار مسکن، جلوگیری از اجارهداری پنهان، کنترل خانههای خالی و اعتباربخشی به قراردادهای ملکی راهاندازی شده است. در مقابل، ثبت نکردن املاک یا قراردادها میتواند پیامدهای جدی و بعضاً غیرقابلجبران به همراه داشته باشد.
در این بخش، به صورت تحلیلی به ریسکها و چالشهای حقوقی، اقتصادی و اجتماعی ناشی از عدم ثبت در سامانه میپردازیم.
۱. افزایش احتمال بروز اختلافات حقوقی
عدم ثبت قرارداد در سامانه باعث میشود قرارداد فاقد کد یکتا و ثبت رسمی باشد. در نتیجه:
-
امکان جعل یا تغییر مفاد قرارداد افزایش مییابد
-
اثبات مالکیت یا میزان اجارهبها در مراجع قضایی سختتر میشود
-
موجر و مستأجر در زمان اختلاف بهسادگی نمیتوانند به سند الکترونیک استناد کنند
این موضوع میتواند روند رسیدگیها را طولانی و فرسایشی کند.
۲. عدم قابلیت دریافت دستور تخلیه فوری
در قراردادهای ثبتشده با کد رهگیری، در صورت بروز اختلاف مهم مانند عدم پرداخت اجارهبها، امکان دریافت دستور تخلیه فوری وجود دارد.
اما در قراردادهای ثبتنشده:
-
موجر مجبور به طرح دعوی حقوقی طولانیمدت میشود
-
مستأجر متخلف ممکن است ماهها بدون پرداخت اجاره در ملک باقی بماند
-
هزینههای دادرسی و زمان رسیدگی افزایش مییابد
۳. ریسک اجارهدادن یک ملک به چند نفر
یکی از رایجترین سوءاستفادهها در بازار مسکن مربوط به اجاره یا فروش همزمان یک ملک به چند نفر مختلف است.
نبود ثبت در سامانه املاک و اسکان:
-
امکان بررسی وضعیت مالکیت را از بین میبرد
-
زمینه کلاهبرداری و معاملات معارض را ایجاد میکند
-
باعث ایجاد پروندههای سنگین حقوقی برای خریداران و مستأجران میشود
۴. مشکلات مالیاتی برای مالکان
سامانه املاک و اسکان محور اصلی مالیات بر خانههای خالی و اجاره است. ثبت نکردن ملک:
-
مالک را مشمول جریمههای سنگین مالیاتی میکند
-
موجب صدور برگ تشخیص مالیات بدون امکان اعتراض دقیق میشود
-
احتمال درج اشتباه اطلاعات ملکی و افزایش مالیات را بالا میبرد
۵. جلوگیری از دریافت خدمات دولتی برای مستأجران
بسیاری از خدمات مانند:
-
ثبت نام مدارس
-
دریافت یارانه
-
تغییر مالکیت کنتورهای آب، برق و گاز
-
دریافت تسهیلات بانکی
نیازمند ارائه کد رهگیری معتبر هستند.
ثبت نکردن قرارداد میتواند دسترسی مستأجر به این خدمات را مختل کند.
۶. کاهش امنیت معاملات ملکی
معاملات ثبتنشده زمینهساز:
-
سوءاستفاده از هویت موجر یا مستأجر
-
جعل اسناد ملکی
-
فروش یا رهن غیرقانونی املاک
-
افزایش نگرانی نسبت به اصالت قرارداد
در حالی که ثبت قرارداد در سامانه، امنیت معامله را چندین برابر میکند.
۷. عدم امکان پیگیری دقیق سوابق مستأجران و مالکان
سامانه املاک و اسکان به نوعی پایگاه اطلاعات سوابق معاملاتی محسوب میشود. ثبت نکردن قرارداد باعث:
-
عدم امکان کنترل سوابق مستأجران بدحساب
-
مشکلات مالکان در انتخاب مستأجر مناسب
-
نبود شفافیت در تاریخچه ملکی
میشود.
۸. کاهش اعتبار قرارداد نزد مراجع قضایی و اداری
قراردادهای فاقد ثبت رسمی:
-
ممکن است از نظر حقوقی قابل استناد نباشند
-
امکان طرح ایراداتی مانند انکار یا تردید وجود دارد
-
فرایند رسیدگی به اختلافات را کند و پیچیده میکنند
در حالی که قراردادهای دارای کد رهگیری در بالاترین سطح اعتبار حقوقی قرار دارند.
۹. ایجاد خلأ قانونی در موارد خاص مانند فوت، سفر یا تغییر مالک
در قراردادهای ثبتنشده، اگر موجر یا مستأجر:
-
فوت کند
-
به خارج از کشور برود
-
مالکیت ملک منتقل شود
اثبات حق و حقوق طرف مقابل بسیار دشوار خواهد شد.
جمعبندی
ثبت نکردن املاک و قراردادهای اجاره در سامانه املاک و اسکان، تنها یک تخلف نیست؛ بلکه اقدامی پرریسک است که میتواند منجر به مشکلات بزرگ حقوقی، مالی، امنیتی و اجرایی شود.
ثبت قرارداد با کد رهگیری رسمی سادهترین راه برای تضمین امنیت معامله، جلوگیری از اختلافات و بهرهمندی از امکانات قانونی است.
